LO "ÔNG" BOXIT PHÁ ĐƯỜNG

(Theo TTO) - Thông tin cảng Kê Gà (Bình Thuận) được quy hoạch vận chuyển bôxit bị “vỡ” (Tuổi Trẻ ngày 21-2) làm cả Đồng Nai lẫn Bình Thuận hết sức lo lắng khi hay tin có phương án vận chuyển bôxit về cảng Vĩnh Tân (huyện Tuy Phong, Bình Thuận) hoặc cảng Gò Dầu (Đồng Nai).

Sau khi hay tin dự án cảng Kê Gà bị dừng, một người có trách nhiệm ở Đồng Nai thốt lên: “Vậy là phương án vận chuyển bôxit về cảng Gò Dầu đi qua quốc lộ 20, tỉnh lộ 769 và quốc lộ 51 sắp tới sẽ là gánh nặng cho tỉnh. Bởi các tuyến đường này hiện đã quá tải lượng xe lưu thông và đang xuống cấp”. Một cán bộ huyện Định Quán ngao ngán nói: “Chỉ mới gánh xe chở nguyên liệu sản xuất bôxit (xút, than...) từ cảng Gò Dầu về Nhà máy Tân Rai mà đường sá ở Đồng Nai đã tan nát, đến lúc xe chở bôxit chạy nữa thì còn gì là cầu đường”.

Đường tỉnh 769 đang được sửa chữa lại nhưng nhiều đoạn vẫn còn hư hỏng nặng - Ảnh: Hà Mi

Cầu La Ngà trên tuyến đường huyết mạch nối Lâm Đồng với Đồng Nai vốn đã quá tải, nay lại phải hứng thêm những đoàn xe tải nặng chở bôxit hằng ngày xuôi ngược - Ảnh: NGỌC HẬU

Oằn mình gánh xe chở nguyên liệu bôxit

Ngày 20-2, phóng viên Tuổi Trẻ trở lại quốc lộ 20 đoạn qua địa bàn tỉnh Đồng Nai. Đây là con đường bị hư hỏng nặng mà lãnh đạo tỉnh Đồng Nai từng thay mặt cử tri “kêu” đến Quốc hội và lãnh đạo Bộ Giao thông vận tải. Ở quốc lộ này có nhiều đoạn đường loang lổ ổ gà, ổ trâu nhưng chỉ được trám trét tạm bợ, mặt đường như tấm áo vá chằng vá đụp.

Anh Nguyễn Thanh Phong (xã Phú Tân, huyện Định Quán) cho biết quốc lộ 20 từ trước đến nay đã xuống cấp do xe tải chở nông sản từ Lâm Đồng và xe khách chạy liên tục. Từ lúc gánh thêm xe chở nguyên liệu cho Nhà máy bôxit Tân Rai chạy thì tuyến đường này xuống cấp ngày càng nhanh. Anh Lê Văn Tiến (xã Gia Tân 2, huyện Thống Nhất) cũng nói: “Cầu La Ngà rõ ràng ghi tổng tải trọng là 23 tấn, thế nhưng xe đầu kéo vận chuyển nguyên liệu cho Nhà máy bôxit Tân Rai là loại đầu kéo của Mỹ to hơn cả xe đầu kéo container 30 tấn cứ vô tư đi qua cầu”.

Bà Nguyễn Thị Mỵ Dung - chủ tịch UBND xã Túc Trưng, huyện Định Quán - cho biết đoạn quốc lộ 20 đi qua địa bàn xã dài 8km nhưng hầu hết bị hư hỏng nặng. Người dân địa bàn xã có nghe hứa hẹn sửa chữa nâng cấp đường nhưng đến nay đoạn đường này chỉ thấy lấy đất đỏ lấp tạm con đường.

Tuyến đường 769 (do tỉnh Đồng Nai quản lý) nối từ quốc lộ 20 sang quốc lộ 51 cũng vậy. Khu vực này đang được bỏ vốn nâng cấp nhưng nhiều đoạn mặt đường vẫn còn ổ gà, ổ voi. Người dân địa phương nói hằng ngày họ thường chứng kiến xe tải, nhất là xe tải nặng dạng đầu kéo của nhà máy bôxit, vận chuyển nguyên liệu đi về từ cảng Gò Dầu.

Nói về chuyện vận chuyển bôxit, ông Trần Văn Danh - chủ tịch UBND xã Bàu Hàm 2, huyện Thống Nhất - cho biết thời gian qua người dân rất bức xúc về việc tuyến đường 769 là đường tỉnh có nền rất yếu nhưng xe tải nặng các loại và xe tải chở nguyên liệu cho Nhà máy bôxit Tân Rai đã làm con đường xuống cấp trầm trọng.

Ngao ngán vì xe chở nguyên liệu bôxit.

Đại tá Ngô Văn Chiến - trưởng Phòng cảnh sát giao thông đường bộ, đường sắt tỉnh Đồng Nai - cho biết trong nhiều cuộc họp lãnh đạo tỉnh Đồng Nai đều lo ngại tuyến quốc lộ 20, tỉnh lộ 769 - nơi xe vận chuyển bôxit đi qua - vốn quá chật hẹp, nguy cơ tai nạn giao thông luôn xảy ra”.

Thực tế cho thấy thời gian qua có rất nhiều lượt xe chở nguyên vật liệu từ các cảng về Nhà máy Tân Rai vi phạm giao thông. Điển hình như chỉ trong 20 ngày đầu của tháng 2-2013, qua công tác kiểm tra xe quá khổ, quá tải lực lượng cảnh sát giao thông đã phát hiện gần 40 trường hợp xe vi phạm. Ông Chiến khẳng định: “Không có ranh giới ưu tiên cho xe vận chuyển nguyên vật liệu bôxit. Tất cả đều phải bình đẳng. Xe nào vi phạm pháp luật chúng tôi phải xử lý”.

Ông Lê Quang Bình - phó giám đốc Sở Giao thông vận tải Đồng Nai - cũng nói điều đáng lo ngại nhất lúc này là cầu La Ngà trên quốc lộ 20. Bởi cầu này nối qua sông La Ngà, là tuyến huyết mạch từ Lâm Đồng về Đồng Nai đang luôn trong tình trạng quá tải. Theo ông Bình, chủ trương của lãnh đạo tỉnh Đồng Nai là yêu cầu lực lượng thanh tra giao thông, cảnh sát giao thông khi phát hiện xe quá tải, quá khổ phải xử lý triệt để, kể cả xe chở bôxit.

Chờ quyết định của Chính phủ

Tháng 11-2012, Tổng cục Đường bộ với Bộ Giao thông vận tải vào làm việc với Bình Thuận cho biết phương án vận chuyển bôxit từ Tây nguyên xuống cảng Vĩnh Tân (huyện Tuy Phong, Bình Thuận) đi qua tỉnh Bình Thuận bắt đầu từ La Dạ (đường tỉnh 714, huyện Hàm Thuận Bắc) đến quốc lộ 28 đi vào đường tỉnh 711 (huyện Hàm Thuận Bắc và Bắc Bình) ra quốc lộ 1.

Tiếp đó, đi thêm khoảng 85km trên quốc lộ 1 để đến cảng Vĩnh Tân. Tổng chiều dài của đoạn đường đi qua Bình Thuận là hơn 140km với kinh phí đầu tư khoảng 2.800 tỉ đồng. Báo cáo này có đánh giá mặt đường thảm nhựa quốc lộ 1 rộng 12m, tải trọng tốt cho việc vận chuyển xe chở nặng. Tuy nhiên cơ quan chức năng vẫn chưa đánh giá mặt đường này phải chịu đựng được bao lâu suốt thời gian vận chuyển bôxit...

Theo một cán bộ có trách nhiệm trong ngành giao thông vận tải tỉnh Bình Thuận, nếu chọn phương án vận chuyển bôxit về cảng Vĩnh Tân thì Bộ Giao thông vận tải phải tính toán lập dự án đầu tư nâng cấp chất lượng tuyến đường trên. Lý do, xe chở bôxit có tải trọng lớn nên tuyến đường này hiện không thể chịu đựng được. Ngay cả quốc lộ 1 cũng đang xuống cấp và lưu lượng xe qua lại hằng ngày vốn đã rất lớn. “Chúng tôi chưa biết ai là chủ đầu tư nên không thể nói thêm gì được. Vấn đề này Chính phủ chưa dứt khoát và chúng tôi cũng chưa nhận được văn bản chính thức nào” - vị này cho hay.

Chưa quyết phương án làm đường chuyển bôxit đến cảng Vĩnh Tân

Theo ông Phạm Quang Vinh - phó tổng cục trưởng Tổng cục Đường bộ Việt Nam (TCĐB), đến nay vẫn chưa quyết phương án làm đường chuyển bôxit tới cảng Vĩnh Tân sau khi không đầu tư cảng Kê Gà.

Khi có chủ trương ngừng xây cảng Kê Gà, cuối năm 2012 TCĐB đã báo cáo Bộ Giao thông vận tải kiến nghị Chính phủ phương án tuyến vận chuyển bôxit qua một số tỉnh lộ để đến cảng Vĩnh Tân. Tuy nhiên, đến nay phương án cho tuyến vận chuyển này vẫn chưa được phê duyệt và TCĐB cũng chưa rõ Tập đoàn Công nghiệp than - khoáng sản (TKV) sử dụng ôtô có trọng tải 25 tấn hay 40 tấn để vận chuyển bôxit, trong khi các tuyến đường địa phương mà xe vận chuyển bôxit đi qua chỉ chịu nổi xe có tải trọng khoảng 25 tấn.

Theo TCĐB, TKV phải bỏ tiền nâng cấp tỉnh lộ 769 và 725 để vận chuyển bôxit, nhưng việc cấp vốn nhỏ giọt khiến tiến độ thực hiện rất chậm. Còn việc cải tạo đường vận chuyển bôxit từ Nhân Cơ (Đắk Nông) về Tân Rai (Lâm Đồng) rồi tới cảng Vĩnh Tân mới chỉ là phương án, chưa xác định nguồn vốn. Theo ông Phạm Quang Vinh, TCĐB, Bộ Giao thông vận tải có trách nhiệm xây dựng phương án tuyến vận chuyển bôxit, còn việc TKV bỏ tiền làm đường hay dùng tiền ngân sách là thuộc thẩm quyền của Chính phủ. Ông Vinh cũng cho biết việc ngừng xây cảng Kê Gà khiến chi phí nâng cấp đường vận chuyển bôxit tăng hơn phương án trước đó.

T.PHÙNG